Wat is adenomyose?
Adenomyose is een vorm van endometriose. Deze vorm van endometriose bevindt zich in de wand van de baarmoeder, tussen het spierweefsel. Deze aandoening ontstaat doordat de binnenbekleding van de baarmoeder (het endometrium) de onderliggende spierlaag ingroeit. Net als bij endometriose in de buikholte bloeden deze plekjes mee tijdens de menstruatie. Op deze manier ontstaan er holtes in de spierlaag van de baarmoeder gevuld met oud bloed. De baarmoeder neemt hierdoor toe in grootte. Soms ontstaat er een grotere zwelling in de wand van de baarmoeder die een beetje lijkt op een vleesboom (myoom). Dit wordt een adenomyoom genoemd. Het verschil tussen een myoom en adenomyose is dat adenomyose uit slijmvliesweefsel bestaat (het endometrium, de binnenbekleding van de baarmoederholte) en een myoom uit spierweefsel. Hoewel er een zekere overlap is, staat bij adenomyose de pijn vaak meer op de voorgrond en bij myomen meer de drukklachten door de grootte van de myomen en soms de hevige menstruaties. Soms bestaan myomen en adenomyose naast elkaar.
Adenomyose veroorzaakt bloedingsproblemen zoals heviger menstruaties, pijn bij de menstruatie en uiteindelijk chronische buikpijn en mogelijk ook vruchtbaarheidsproblemen. De relatie tussen adenomyose en vruchtbaarheid is niet geheel duidelijk. Vruchtbaarheidsproblemen ontstaan waarschijnlijk door een combinatie van factoren die de kans op innesteling van het embryo verminderen, zoals abnormaal samentrekken van de baarmoeder, veranderde doorbloeding van de baarmoeder en de aanwezigheid van bepaalde stoffen die een negatieve invloed op het embryo hebben. Ook zou de adenomyose invloed kunnen hebben op de spierwerking van de baarmoederwand en zo het transport van de zaadcellen door de baarmoeder richting de eileider ongunstig beïnvloeden waardoor de kans op een bevruchting kan verminderen.
Adenomyose kan tegenwoordig steeds beter worden gediagnosticeerd middels een inwendige (vaginale) echo. Hierdoor lijkt adenomyose tegenwoordig steeds meer voor te komen. Niet meer alleen in de groep vanaf 40+ maar ook jonger. Het komt vaak voor in combinatie met endometriose, en bij vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen en/of herhaalde miskramen.
Diagnostiek
De aanwezigheid van adenomyose kan tegenwoordig steeds beter worden vastgesteld met een vaginale echo. Als de echo niet duidelijk is kan een MRI scan uitsluitsel geven. Soms wordt de diagnose pas gesteld door de patholoog die de baarmoeder onderzoekt nadat deze operatief verwijderd is.
Prof. Dr. V. Mijatovic en Dr. W. Hehenkamp, beide gynaecoloog Endometriose Centrum Amsterdam UMC